Гар чинь юуг хийхээр тэмүүлнэ, 
түүнийг бүхий л чадлаараа хий.

Нисэхийг хүсвэл нис.  

                                                            Болжмор

Бүрхэг өдөр

Байдал нэг л биш.. Битүү манан. Манангийн цаадахыг харах гэж хичээсэн ч юу ч харж чадахгүй. Нүд бүрэлзэнэ.. Тэр цаана юу байгааг харахыг хүсэх ч мананг арилтал хүлээхээс өөр аргагүй. Тэвчээр хэрэгтэй. Манан арилсан ч харахыг хүссэнээ харж чадсангүй... Манантай хамт замхарчихав уу, аль эсвэл хоосон зүйл үү? 
Хоосон. Бүх зүйл хоосон. Хэдэн зуун жил өнгөрөн, цаг хугацаа урсгалаараа явна. Хүмүүс үхэж байхад хүмүүс төрж байдаг. Тэд үхсэн ч дэлхий ертөнц яг л байдгаараа. Хэн нэгэнд бодогдсон зүйл өөр нэгэнд ч бас бодогдоно. Гол мөрөн эцэст нь нэгэн далайд цутгагдах боловч хэзээ ч дүүрдэггүй. Голын усанд ороод зогсох үед би анх зогссон газартаа зогссоор байх ч харин ус, урсгал бүхэн нь миний хувьд шинэ. Хүмүүс харж байгаа зүйлдээ, сонсож байгаа зүйлдээ хэзээ ч ханахгүй..Энэ нь залхмаар юм. Харагдахгүй байгаа зүйлийг харах гэж зүтгэх нь муруйг тэгшлэхтэй адил аж. Үнэхээр ХООСОН юм гээч.. 
Заримдаа тогтоогдсон цаг хугацааг урагшлуулах гэж хичээх юм. Гэхдээ энэ дэлхий дээрх бүх л зүйл өөрийн гэсэн цаг хугацаатай. Төрөх хийгээд үхэх цаг маань, инээх хийгээд уйлах цаг маань, бүтээх хийгээд нураах цаг, алах хийгээд аврах цаг.. эд бүгд цаг хугацаатай. 
Манангийн цаанаас харагдахгүй байгаа зүйлийг харахыг хичээн хүчлэх хэрэггүй бололтой, цаг нь ирэхээр тодоос тод гялалзан харагдах байх. 

                                                                           Болжмор

DREAM

Мөрөөдөл хаа хүрэх бол..

Хэзээ гэдгийг хэлж мэдэхгүй ч 10 жилийн дараа, магадгүй 20 жилийн дараа өөрийнхөө хамгийн том мөрөөдлийг биелүүлэх тэр үед яг ингээд л байж байна байх даа. Аз жаргалтай...

Хотоос зайдуухан, голын эрэг дээр  манай гэр бүлийн "Hope" нэртэй асрамжийн газар байрлана.  Эргэн тойрон мод, бут сөөгөөр хүрээлэгдсэн, жимсний модтой, том гэгч нь тоглоомын талбайтай тийм л энгийн хэрнээ дулаахан орчин. Өглөө нь жигнэмэг хийж өгөн, өдөр нь хичээлд нь хүргэж өгнө. Харин орой ном уншиж өгөөд л.. Манай гэр бас нэг том дурантай. Тэр дурангаар од, гараг эрхэсийг харах боломжтой.  

Тэр үед агаарын бөмбөлөг Монголд байдаг болчих байх. Мэдээж нөхөр бид 2 ч гэсэн тэр бөмбөлөгнөөс асрамжийн газартаа зориулан авна. Амралтын өдөр болгон хамт суугаад л...         \ Яаа  яг одоо суумаар л байна шүү.\

Хамгийн гоё нь юу гээч..

Хамгийн гоё нь тэр хүүхдүүдийнхээ инээж байгааг харах. 
Хамгийн гоё нь тэдний өөрчлөгдөж байгааг харах. 
Хамгийн гоё нь тэдний ухаан сууж байгааг харах..

Мөрөөдөл минь хаа хүрэхийг, хэзээ биелэх вэ гэдгийг би мэдэхгүй. Гэхдээ биелнэ гэдэгт би ИТГЭДЭГ.  

 "Хүсэж байгаа зүйлээ нүдэндээ харж чадахгүй байгаа бол чиний тэр мөрөөдөл биелэхгүй бөгөөд чамд итгэл алга" гэдэг үг санаанд орчихлоо.  БИ БАЯРТАЙ байна. Яагаад гэж үү? Яагаад гэвэл би бүх дүр зургаа аль хэдийнээ олоод харчихсан. 

Бидэнд амжилт хүсээрэй.                                

                                                                                                       Болжмор

Ампрагээд гацаалт.. Хачин юмаа хачин юм

http://www.youtube.com/watch?v=s5XIrwVWcQg&feature=share

Хүн болгоны юмсыг хүлээж авах хэлбэр нь өөр л дөө. Энэ дуунд яагаад ингэтлээ их гүн орж байгаагаа ойлгохгүй ч, үг болгоныг нь ойлгож байгаа нь хачин.

Туйлын үнэн гэж байхгүй харьцангуй үнэн гэж байдаг хойно. Ер нь ч тэгээд хачингүй зүйл гэж алга дөө. Үнэн зүйлс худлаа болж, худал зүйлс үнэн болж хүмүүс бие биенээсээ жийрхдэг болсон цагт энэ мэтчилэн дуунд гүнзгий дурлаж, үг болгонд нь уусаж блог нэртэй хуудсанд өөрийгөө уудлан суухав дээ. Хачин юм, үнэхээр хачин юм...

Нойр хүрэхгүй байгаа ч хүчээр ч болтугай унтах арга хэмжээ авахгүй байгаа би хачин. 

Найз охинтой болоод базуулна гэж ярьдаг залуу ч хачин. 

Хайртай гэх атлаа зориг гаргаж уулздаггүй чи хачин.  
Завгүй гэдэг атлаа уулзсангүй гэж гомдоллодог найзууд хачин.
Мэддэггүй атлаа мэддэг юм шиг дүр эсгэгчид хачин.
Амьдрал гэдэг жүжигт дэндүү олон хуурамч баг зүүгчид хачин.
Нийтийн хүртээлийн охид ч хачин.
Бусдын санааг хулгайлагчид хачин.
Ханаж цаддаггүй шунал хачин.
Бие биедээ итгэдэггүй хосууд ч хачин. 
Лонх дарсанд толгойгоо мэдүүлэгчид хачин.
Эдгээрийг гайхагч би ХАЧИН.

                                                                      Болжмор

Төөрчихлөө, Би төөрчихөж..
Хаана байгаагаа мэдэхээ байх нь
Хайрцаг дотор уу, харанхуй өрөөнд үү
Хаашаа ч харсан хуурамч зүйлс
Харих замыг маань төөрүүлэх нь.
Нүд минь сохорч
Зүрх ч бас хоосорч
Итгэл ч алга
Би өөрийгөө хайна.
Зугтмаар байна 
Гэвч хаачихаа мэдэхгүй
Итгэмээр байна
Гэхдээ ХЭНД..
                            Болжмор

Бороог л хүлээнэ

Бороо дусална
Бага багаар шивэрч эхэллээ
Хүмүүс алхаагаа түргэсгэнэ
Харин Болжмор л модон дээр суугаад  үлдэнэ.
    Модны навчисыг дагах бороон дусал дээрээс  норгож
    Маналзах цахилгаан түүнд айдсыг нөмрүүлнэ
    Тэнгэр дэх бараан үүлс харанхуйг даллаж
    Тэгээд ч зогсохгүй хүйт даана.
Бүрхэг өдөр ганцаар суугаа Болжмор
Бороо орохыг л хүлээдэг гэлтэй.
Дээрээс хүчтэй буух бороон дусал
Дэлгээтэй бүхнийг цэвэрлэн урсгадаг болохоор
     Жирийн биш уянгалаг хоолойгоор
     Жиргэх дуртай, бороотой хамт
     Норсон бүхнийг хатаах гэрлийг
     Хүлээх дуртай Солонготой хамт.
Цэлмэх тэнгэрийн хаяа руу
Харцаа өргөөд хардаа,
Бүрхэг өдрийг ялсан Солонго
Харахуйн гэгээн Нартай хамт айсуй.

                                                                               Болжмор

Байгаагаар нь л хайрлах юмсан..

2007 онд Ард кинотеатрын тэнд хэдэн тэнэмэл хүүхдүүд байдаг байсныг гэнэт саналаа. Тэнд машинаа тавьдаг хүмүүсийн машиныг харангаа бас угааж өгөн мөнгө олдог тийм л хүүхдүүд. 12 настай хэдий ч тэд хүнд хэцүү амьдралыг аль хэдийнээ амсаж мэдэрчихсэн яг л том хүн шиг яриатай. Халтайчихсан орцонд кордон цаас дэвсээд унтаж байхтай нь их ч таарсан даа. Тэдэн дунд 10 настай жаахан охин хүртэл байх. Найз бандитайгаа яг л эхнэр нөхөр шиг харьцаатай. Над мэтийн жаахан биетэй хүүхдийг хааяа дээрэлхэх, айлгах гэж оролддог ч нэг удаа саданд ярьж сууснаас хойш тэр хавийн хүнд гаруудаас хамгаалдаг болсон юм даа хэхэ. Яагаад гэрээсээ явсан талаар нь ярихад эцэг эх нь архи уудаг, зоддог гэсэн тийм л хариулт. Харин зарим нь бүтэн өнчин. Асрамжийн газар очсон ч тэр нь таалагдаагүй гудамжинд гарсан, энэ нь илүү амар байдаг гэх. Харин одоо тэр хүүхдүүд хаана юу хийж явдаг юм бол доо. Багаасаа ийм амьдралаар явсан хүүхдүүд хулгайч, биеэ үнэлэгч болон хувирдаг байхыг ч үгүйсгэхгүй. Зарим нь хүний наймааны золионд явсан гэх баттай бус мэдээлэл ч байдаг. Үгүйсгэх аргагүй.

Гудамжаар хог түүгээд явдаг хүмүүс, хулгайчид, биеэ үнэлэгч, архичидыг бид бүгдээрээ л ярвайж харцгаадаг. Бараг л хүний тооноос хасдаг гэх үү дээ. Хүмүүстэй ярилцаж үзээгүй байж л шууд өөрөө дүгнэлт хийгээд л түүндээ өөрийгөө бас бусдыг итгүүлэх гэж хичээнэ. Хордлого авчихаад бөөлжиж байгаа хүнийг архи уучихаж гэж ирээд л ярина. Яагаад шууд буруугаар нь боддог юм бол. Яагаад ч гэлтгүй зүгээр л тэгээд бодчихдог, би ч гэсэн тэгж боддог байсан үе зөндөө л дөө.  Харин тэр хүмүүс тухайн хүнд сайн үйл хийчихвэл арай өөрөөр харах жишээтэй.

Хулгайч, биеэ үнэлэгч, архичин хүнээс яагаад хулгай хийх болсон талаар нь асуувал янз бүрийн л зүйл ярих байх. Мэдээж би энд тэднийг хулгай хийж байгааг нь сайшааж өөгшүүлсэнгүй. Цаана нь бидний мэдэхгүй тийм нэг нууц зүйл байж ч магадгүй шүү дээ. Энэ өнцгөөс нь харж бичихийг зорилоо.

Ингээд бодохоор надад байгаа зүйлийн төлөө талархмаар. Магадгүй энэнээс дор ч байж болох байсан шүү дээ. 

                                                                   

                                                                   Болжмор

Зүсэм Мантуу, Аавын хайр

Аавынхаа өвөрт унтаж байсан өдрүүдээ дурсахуй...

Охин байдгаараа хөнжлөө тийрчихсэн, барбигаа орныхоо хөл рүү шидчихээд өөрт нь таатай санагддаг ч юм уу доошоо харчихсан унтаж байлаа. Энэ охин дандаа л доошоо харж унтах юм гээд аав нь өргөн дээш нь харуулж, хөнжлийг нь нөмөргөх үед уйлагнан байж охин нойрноосоо сэрдэг байлаа. Заримдаа охиныг срэх үед дүүгээс нь өөр хүн байдаггүй хоёулахнаа л торойгоод үлдчихсэн байдаг байв. Аав нь ажилдаа явахдаа охин, хүү хоёртоо өглөөний цайг нь бэлдээд явна. Аяганд цай хийгээд, мантууг зүсэж өрөм юм уу масло сахар түрхээд идэхэд бэлэн болгоод дээрээс нь марл бүтээгээд л явчихдаг байсан. Орой унтахдаа орны ард хадчихсан байдаг хивсний зурагнаас айхдаа нөгөө л нэг барбигаа бариад аавынхаа өвөрт гүйж ороод л унтчихна. Заримдаа дүүтэйгээ аавыгаа булаацалдан бөөн инээдэм болохыг яаана.

 ...

Амьдралын зам үргэлж дардан байдаггүй, үнэн л юм. Аавгүй өнгөрүүлсэн өдрүүд тийм ч сайхан байгаагүй ээ. Ээж нь үргэлж аавтай нь муудалцана. Аав нь яагаад орхиод явсаныг охин ганцаараа л мэддэг байв. Хэдий жаахан байсан ч гэсэн хэрсүү ухаантай болж хүмүүжсэн болохоороо аль болох аав ээжийнхээ аргыг олж тэднийг муудалцуулахгүй гэж хэрэндээ л хичээдэг авч заримдаа тусыг үл олох нь бий.  

Хичээлээсээ гүйгээд л ороод иртэл гэрт нь хэн ч алга. Тэр өдөр аав нь гэртээ ирсэнгүй. Ээжээсээ асуух гээд айж айж асуусан ч хариулт сонсож чадсангүй. Маргааш нь нөгөөдөр нь ч алга...  Аавдаа маш их хайртай байсан охин аавынхаа тухай сонсохыг ч хүсэхгүй, бүр тийм хүн байдаг гэдгийг санахыг ч хүсдэггүй болсон юм. Яагаад гэж үү?  Нэг ч үг хэлэлгүй хаяад явсан болохоор, өөрийгөө хэнд ч хэрэггүй хүн мэт төсөөлдөг болчихсон болохоор хэн нэгэнд хэрэгтэй хүн байхын төлөө өөрийгөө хөгжүүлэн хэн бүхэнтэй найрсаг харилцаатай нэгэн болж төлөвшсөн юм даа. Ороод ирэх байх гэж хаалга дуугарах тоолонд горьдлогын харцаар харж, шөнө орондоо уйлдаг байсан өдрүүд гомдол хорслоор солигдон үзэн ядахад хүртэл хүргэсэн юм. Охиныг 15 настай байхад аав нь нэг өдөр гэнэт ороод ирэх нь тэр. Юу ч хэлж чадаагүй харсаар байгаад гаргасан бардам зант охин нь дараа нь сэтгэл дотроо их л гэмшсэнэ нь лавтай.

Архи ууж, тамхи татдаг, зодож зовоодоггүй, нэг ч удаа архи үнэртүүлж орж ирж байгаагүй, ухаалаг МУНДАГ аавтайдаа охин одоо л баярлан, ааваараа бахархаж сууна. Бахархаж амьдрах ААВтай АЗТАЙ ОХИН энэ дэлхийн өдрүүдийг инээмсэглэлээр угтаж, өдөр бүрийг аз жаргалтайгаар өнгөрүүлсээр..

                                                                Болжмор

Дулаахан бас Хүйтэн

Бодно.. Бодлууд урсана
Санана.. Зүүдэнд ч үргэлжилнэ
Ганцаардана.. Ном ч үл хань болно.
Нар гарахыг хүлээнэ
Бүрхэг өдөр ирнэ
Бороо орохыг хүлээнэ
Нар халуунаар шарна.
      Нартай борооны дараа гардаг Солонго юм уу
      Аадар бороотой үдшийн цахилгаан юм уу
      Аль аль нь зурвасхан үзэгдээд өнгөрдөг чамтай л адил
      Надад гүн бодлыг л үлдээх юм.
Нүдэнд минь байнга үзэгдэх нар шиг
Намайг бас чамайг гэрэлтүүлэх гэрэл шиг тод 
Орой болгон мэлтийн харагдах сар шиг
Ойрхон, бүүр ойрхон гэрэлтээч..

                                      Болжмор

Далиу мөртийн золгүй хувь тавилан /"Саран чулуу" Вилки Коллинз /

Энэ ном бол бүхэлдээ "Саран чулуу" хэмээх Энэтхэгийн Бурханы мэлмийн дээр байх үнэт чулууны тухай өгүүлэх ба хайр сэтгэл, тайлагдашгүй мэт хэрэг, золгүй хувь тавиланг гайхалтайгаар хослуулан бичсэн зохиол юм. Фрэнклин Блейк гэх залуу өөрийн үеэл болох Речелд үнэт чулууг төрсөн өдрийн бэлэг болгон хүргэж ирснээр гол үйл явдал эхэлнэ. Мэдээж 2 залуу хоорондоо хайр сэтгэлийн холбоотой. /Би одоо болтол тухайн үеийн энэ явдлыг ойлгодоггүй юм. Үеэлүүд хоорондоо хайр сэтгэлтэй болно,тэгээд зогсохгүй гэрлэдэг байсан гэж байгаа. /  Төрсөн өдрийн орой Саран чулуу учир битүүлгээр алга болох ба хулгайчийг Речел, шивэгчин бүсгүй болох Розанна гэх бүсгүй мэдэж байгаа хэдий ч хэн нь ч энэ талаар ам нээхгүй. Учир нь хулгайч бол Ф.Блейк ноёнтон, харин 2 бүсгүй 2-лаа энэ залууд ХАЙРТАЙ. Харин Блейк өөрийгөө Саран чулууг хулгайлсан гэж мэдэхгүй. Гол зангилаа нь ХАР ТАМХИ ХИЙСЭН АРХИ...

Номын үйл явдал иймэрхүү байдлаар өрнөнө. Мэдээж бүх зүйлийн учир тайлагдана. :) За одоо гол зүйлдээ орьё. Би уг нь "Далиу мөрт" гэж нэрлээд байгаа Розанна гэх шивэгчийн талаар л бодсоноо хуваалцахыг хүссэн юм л даа. Гэхдээ мэдээж оршил хэрэгтэй биз дээ, тиймээ.

Розанна бол хулгайч. Хулгайч байсан гэж хэлэх хэрэгтэй юм байна. Харин ажилдаа бол үнэнч шударга, нягт нямбай нэгэн. Нэг ёсондоо Ганцаардмал нэгэн. Золгүй бүсгүй Блейкд дурлах ч эцэстээ амиа хорлодог... Яг үнэндээ би энэ үхлийг эсэргүүцдэг юм. За эсэргүүцэх нь ч хаашаа юм. Ер нь бол /миний л бодол/ зохиолыг сонирхолтой болгож байгаа хэдий ч би л хувьдаа харамсдаг юм. Ямар ч зохиолд хэрэггүй дүр  гэж байдаггүй гэж би боддог, та ч бас санал нийлэх биз. Зохиолч маань Розаннагийн дүрээр яг ямар санаа хэлэх гэснийг би мэдэхгүй ч өөрийнхөө бодлыг, ойлголтыг л энд бичих гэсэн нь энэ юм. Яагаад заавал ДАЛИУ МӨРТИЙН ЗОЛГҮЙ ХУВЬ ТАВИЛАН гэж нэрийдэх болсоноо одоо бичье.

Оюутан

“Байгалиас үлэмж авьяастай төрсөн хүнийг боловсролтой гэдэггүй. Харин мэдэж байгаа бүхнээ ухаалаг, зөв, байж болох хамгийн ашиг тустайгаар түгээж байгаа, өөрийнх нь мэдлэгт юу дутууг харж чаддаг хүнийг боловсролтой гэнэ.”[1] гэж эдүгээ дэлхийн түүхэнд өөрийн гэсэн орон зайгаа үлдээж чадсан Иохам Рахель гэгч хэдийд ч юм ингэж хэлсэн байдаг.  Тэгвэл боловсрол гэдгийг чухам хэзээ олж авдаг вэ? Одоо цаг үе биднийг боловсролоор маань ялган ангилж, залуучууд бид ч мөн адил бие биетэйгээ өөрсдийн олж авсан мэдлэг боловсролоороо зиндаархах болж. Бид бүхий л амьдралынхаа туршид аливаа зүйлсэд суралцсаар л байдаг. Та ч мөн үүнтэй санал нийлнэ байх. Бид ирээдүйн амьдралаа бат суурьтай болгохын тулд, мөн бас энэхүү нийгэм маань биднээс шаардаж байгаа учраас боловсролд цаг хугацаа, мөнгө санхүүгээ зориулан суралцдаг. Тэгвэл бид ирээдүйн сайн сайхан амьдралынхаа баталгаа болсон энэхүү боловсролыг “оюутан” болсныхоо үр дүнд олж авдаг.

Хүний амьдралын хамгийн дурсамжтай мөчүүд  “оюутан” настай холбоотой байдаг гэж томчууд ярьдаг. Би ч мөнүүнтэй санал нийлнэ. Оюутан ахуй цаг яг л намрын зөөлөн бороо мэт, хаврын хурдан өөрчлөгддөг цаг агаар адил, зуны аагим хурц нар зулай дээрээс төөнөж байгаа мэт, өвлийн хүйтэн жавар хайрах шиг яг л ийм мэдрэмжүүүдийг мэдрүүлээд өнгөрдөг хэрнээ цаг хугацаа яг л харвасан сум мэт өнгөрдөг тийм л цаг үе. Бид ирээдүйд хэн болох вэ гэдгээ сонгон оюутан ахуйн дөрөвхөн жилийн хугацаанд хүссэн, сонгосон мэргэжлээрээ суралцаж өнгөрүүлэн мэдлэг олж авах боловч, бидний цаашид амьдралынхаа хугацаанд хэрэг болох тэр бүхий л мэдлэгийн хажууд өчүүхэн жижиг дэндүү бага хугацаа мэт санагдах байх. Гэхдээ бид энэ бүхнийхээ үндэс суурийг олж аван цаашид оюун ухаанаа тэлэн амьдарсаар л байх болно шүү дээ.

Оюутан нас гээд ярихаар бид хамгийн түрүүнд хайрлаж дурлаж явсан мөн өлсөж байсан, номын сандаа хичээлээ хийж суусаар байгаад өлгүүр хаах цаг болсныг ч умартан харанхуй өрөөнд хувцасаа түгжүүлэн үлдээсэн, автобусны мөнгөгүй болчоод хөгжилтэй гэгч нь гэр луугаа алхаж явсан гээд л олон олон дурсамжуудыг бид ярьж болох байх л даа.

“Мэдлэг биднийг эрч хүчтэй болгож байхдаа л үнэ цэнэтэй”[2]гэдэгчлэн яг л бидэнд оногдсон тэр л “оюутан” ахуй үедээ сурч мэдэх бүхнээ суралцан, танин мэдэхийн төлөө тэмүүлж тэрхүү олж авсан мэдлэг боловсролоо үнэ цэнэтэйд тооцон энэ л оюутан ахуй насаа, дурсан санагалзах дурсамж дүүрнээр бүтээж байдаг: “Бид оюунлаг Оюутнууд”.

[1] “Цэцэнмэргэний нэвтэрхий толь”  Г. Аюурзана,Улаанбаатар хот,  2010 он,  101-р тал

[2] Этвиш Йожеф, “Цэцэн мэргэний нэвтэрхий толь”  Г. Аюурзана, Улаанбаатар хот,  2010 он, 99-р тал 
                                                         Болжмор

Их хэлмэгдүүлэлт

"Орос оронд шорон хэзээ ч хоосон байсангүй. Харин цаг ямагт л шоронгийн багтаамж хүрэлцдэггүй байв." Энэ үг их аймаар үг. Хэдхэн үг мэт боловч энэ хэдхэн үг тэр үеийн Орос орны байдлыг шууд илэрхийлчих шиг л болсон, биеийг маань жихүүцүүлэхүйц, нүдэнд маань махан овоог харагдуулсан тийм л хүнд жинтэй үг. Тэд зүгээр л тоондоо хүрэх гэж хэнийг ч хамаагүй хамаатуулан Гулаг руу хүмүүсийг аваачиж хорьсоор.

Хар гэрт хоригдож удахгүй машинд ачигдан буудуулах цаг ирсэн гэдгээ мэдэж байгаа ч "Амьдрал үнэхээр сайхан" гэж хэлж байгаа Баасан лам Даваа 2. Амьд үлдэхийн тулд цаас харандаа барин ах лам нар болон багш нарынхаа нэрсийг мэдээлэн, хөх болон улаан харандаагаар цаазын ял авсан хүмүүсийн нэрс, байцаалтыг гараа чичрүүлэн жирийтэл бичин суугаа Агваан. Наадмаас өмнө 1000 феодалыг устгах Чойбалсангийн тушаалыг авсан Балган. Эд зүгээр л нэг тоо гүйцээхийн төлөө хуурамч хэрэг зохион, бас л тэр махан овоог бий болгосон.

Өөрөө эхнэр хүүхэдтэй атлаа нутгийн бүсгүйд дурласан Яндаг төлөөлөгч. Хотоос ирсэн Сонров, Сонровт дурласан Цэвэлмаа. Цэвэлмаад дурласан Сонров. Цэвэлмааг өөрийн болгож чадаагүйдээ хорссон Яндаг Сонровоос Цэвэлмааг салгахын тулд хуурамч хэрэг зохион эсэргүү нэрийг зүүлгэх хэдий ч өөрөө бас үүндээ ороогдоно.
Үлэмжийн хайрт Цэвэлмаатайгаа Хойд насандаа учирна гэсэн итгэлээр эцсийн үгээ хэлэн, бодлынхоо эцсийн цэг үзэхийн хязгаарт ирнэ....

Ёоох хэхэ. ... Уншиж дууссаныхаа дараа бодоод байсан чинь энэ 3 ном 3-лаа л "хэлмэгдүүлэлт" нэртэй цуст аллагын талаархи зохиолууд байж. Мэдээж бодит, болсон явдалыг уран зохиолын хэлээр гайхалтай бичиж. Ногоон нүдэнг л харин хамгийн удаан уншлаа. Бараг 1 сар.
9-н сараас хойш уншсан 3 ном маань юм л даа. Санаандгүй ч гэсэн энэ 3 номыг ингэж дарааллуулж уншсан нь нэг талаараа гоё ч нэг талаараа энэ бүх зүйлийг мэдээллийг хүлээж авахад хэцүү байлаа. Бүр нүдэнд харагдаад яг өөрөө тэнд байсан ч юм шиг мэдрэмж төрсөн шүү. хэхэ
1. Александр Солжениц "Гулаг Олтриг"
2. Ц. Оюунгэрэл "Ногоон нүдэн лам"
3. С.Эрдэнэ "Хойд насандаа учирна"

                                                                                        Болжмор

Нэгэн зүгт

    Чиний бэлэглэсэн савтай цэцэг
    Ус хүсэн цонхон дээр..
    Над руу тэмүүлэх чиний сэтгэл
    Хайр хүсэн цээжин дотроо..

    Гар сунгаад ч үл хүрэх өндөрт 
    Ганцаардал дундаа би байсаар л 
    Дуу хоолойг чинь сонсохгүй гэсэндээ 
    Дурласан чамд тохирохгүй байх гэсэндээ
    Өөрөөсөө чамайг түлхэвч
    Хэлсэн үгэнд чинь итгээд 
    Хариулт болгож ХАЙРТАЙ гэж шивнэе

    Хүслийн чинь үзүүр хаана хүрэхээ мэднэ ээ
    Хичээгээд үзээч дээ залуу минь. 
    Өөд өөдөөсөө алхсаар уулзсаан бид хоёр
    Өнөөдөр харин нэгэн зүг рүү алхана аа,  ХАМТДАА.  
                                                                       Э.Солонго 2013.10.09
                                                                        Болжмор. 

Хүний хүсэл= Ёроолгүй сав

Хааяа хааяа тохиолдох БҮРХЭГ өдөр Нар гаргах гэж хэрэндээ л хичээх юм. Ер нь номон дээрээс улбаалаад л надад янз бүрийн зүйл бодогддог болчихож хаха. Нар гарах байх гэхдээ Мажестик орлоо. Миний гарт 3 ном. Надад байгаа мөнгө энэ 3 номыг авахад хүрэлцэхгүй ч би барьсан хэвээрээ л, сонголт хийх хэрэгтэй ч би шуналтсаар зогсоно. Сул сандал хайсаар хүүхдийн номын тасагт арай чамай суудал олоод нөгөө номнуудаа гарчиглаваа. Л.Өлзийтөгс "Хотын үлгэрүүд" , нээтэл "Хулгайч"  гэх эхний өгүүлэл. Уншлаа. Надад таалагдсан. Хүмүүс л муу болж гэж шуураад байгаа болохоос биш надад бол их сайхан санагдсан шүү. Их л олон юм бодогдуулахаар их гүнзгий утга агуулгатай бичжээ.  Хадуураад цаашаа зөндөө уншлаа, ашгүй утас дугарч би гэдэг хүн шийдвэр гаргах яггүй ажилтай нүүр тулдын байна. За тэр яаахав. Яг л тэр 3 номыг бариад зогсож байхдаа өөр тийш нүдээ бэлчээн авахыг хүссэн өшөө олон номыг хараад зогсож байхдаа л ШУНАЛ, ХҮСЛИЙН талаарх бодлууд орж ирсэн юм даа. 

Авахыг хүснэ=Авна=Сэтгэл нь ханахгүй дахиад л авахыг хүснэ. Энэ Ёроолгүй Сав нь заримдаа хүмүүнийг араатан болгочихно. Яг л тэр хүний биед наалдчихаад өөрт хэрэгтэй хэрэгцээгээрээ сорж байдаг ШИМЭГЧ шиг. 

Энэ дэлхий надад оногдсон цаг хугацааг бид "Миний амьдрал" гэж нэрлэдэг. Шунал хүслээсээ болоод өөр хэн нэгний амьдралаар амьдрагсад цөөхөн байгаасай л гэж боджийно. Шунал гэдэг зүйл хүн болгонд байгаа ч аливаа зүйлд хэмжээ хязгаар гэдэг зүйл бас байдаг шүү дээ. 

                                                                                  Болжмор. 

Болжмор бид 2-ын түүх..

Хүүхэд насны минь хамгийн анхны "сайн үйлс" Болжмортой холбоотой юм л даа. За ямартаа ч сургуульд ороогүй байсан санагдана. Гэрээсээ гардаггүй хүүхэд байсан ч тэр өдөр гадаа явж байгаад хөлөө гэмтээсэн болжмортой тааралдсан юм. Гэртээ оруулж ирээд эм түрхээд хөлөнд нь чиг тавьж боолоо, халбагаар аманд ус цутгана, бас болоогүй шар будааг хүчээр шахуу тоншуулаад л. Аз болоход их хурдан эдгэрж билээ. Нисгэмээргүй байсан ч ээжийн үгэнд ороод явуулахаар боллоо. Яаж зүгээр явуулахав хөлөнд нь улаан утас уяж өгөөд нисгэчихлээ. Харин хэдэн сарын дараа цонхон дээр хөлөндөө улаан утастай нэг "хөөрхөн" Болжмор сууж байдаг байгаа. 

Тэгээд л баярлаад аав ээж рүү гүйж очиж хэлээд л. Тэрнээс хойш цонхон дээрээ шар будаа байнга тавьдаг болж, Болжмор маань ч өглөө болгон ирдэг болсын. Тэрнээс хойш л намайг Болжмор гэж дуудах болсым даа.  Уг нь би тэгж шулганаж ярьдаггүй л дээ, яагаад ийм хоч өгсөнийг нь гайхдаг ч бас таатай санагддаг юм. 

                                                                                                                            Болжмор